Zapoznanie się z laboratorium unixowym

1. Proszę zalogować się na swoje konto w systemie zgodnie ze wskazówkami prowadzącego

2. Proszę uruchomić przeglądarkę WWW w systemie okienkowym i obejrzeć stronę: http://sequoia.kcir.pwr.edu.pl/~witold/ a następnie znaleźć na niej link do strony swojego kursu i zapoznać się z nią.

3. Proszę ściągnąć ze strony jakiś dokument w PDF-ie i obejrzeć go, w miarę możliwości zewnętrzną przeglądarką (poza przeglądarką WWW).

4. Proszę przejrzeć w przeglądarce WWW stronę: http://diablo.kcir.pwr.edu.pl/ w szczególności znaleźć na niej regulamin pracowni 07/C3 i zapoznać się z tym regulaminem.

5. Proszę odpalić emulator terminala (dtterm albo xterm - prawym klawiszem myszy na tle, i wybrać: Programy->Terminal), i pisząc polecenia w terminalu:
   • uruchomić "z palca" programy:

     	firefox &
     	acroread &
         

   • "zabić" uruchomione wcześniej programy okienkowe pisząc:
     

     	kill pid
           

     gdzie pid powinno być numerem uruchomionego procesu
   • zmienić hasło swojego konta:
     

     	passwd
           

     a następnie wylogować się z systemu i spróbować zalogować się ponownie z nowym hasłem

6. Proszę wykonać ćwiczenie zapoznawcze z edytorami tekstowymi, według instrukcji prowadzącego:
   
   • edytory polecane dla początkujących użytkowników:
     • okienkowy, uruchamiany z menu systemu okienkowego, lub uruchamiany poleceniem z terminala (np. gedit &)
     • tekstowy, uruchamiany z terminala i wykorzystujący okienko terminala jako przestrzeń edycyjną (np. nano)
   • edytory tekstowo-okienkowe polecane dla ambitnych użytkowników poszukujących mocnych wrażeń, lub chcących poświęcić więcej czasu aby zdobyć większą sprawność w posługiwaniu się systemami uniksowymi:
     • emacs
     • vi/vim/gvim

Praca zdalna na systemach uniksowych

1. W świecie systemów uniksowych stosuje się do pracy zdalnej program ssh, który otwiera szyfrowane połączenia do zdalnego systemu i w nim sesję pracy terminalowej. Program dba o wysokie bezpieczeństwo połączenia, generując i obsługując klucze szyfrowania, i ostrzegając użytkownika o wszelkich zauważonych nieprawidłowościach.
   Proszę zapoznać się z tym programem, np.:
   

         ssh panamint
         ssh diablo
       

   Po połączeniu ze zdalnym systemem proszę sprawdzić czy jest jakaś różnica w pracy na systemie lokalnym i zdalnym, a na końcu zamknąć sesję zdalną poleceniem exit.

2. Proszę zlokalizować jakiś zdalny komputer, z którego można łączyć się protokołem ssh z serwerami diablo/panamint. Najprościej to wykonać z komputera z systemem Linux, Unix (Solaris, MacOS, FreeBSD, NetBSD, HP/UX, i inne), a nawet przy pewnej determinacji iOS albo Android.

   Jest również możliwe łączenie się przez ssh z Windowsa. Na starszych Windowsach trzeba w tym celu zainstalować odpowiedni program. Prostym albo bardzo użytecznym i polecanym do tego programem jest putty.

   Windows 10 od wersji 1803 (wiosna 2018) posiada wbudowanego klienta OpenSSH i można go użyć za pomocą polecenia ssh w terminalu (cmd.exe) lub PowerShellu.

3. Minimalnym ćwiczeniem, które należy wykonać zdalnie, jest użycie edytora tekstowego (nano/vi/vim/emacs) do edycji plików na zdalnym systemie.

4. Dodatkowo proszę przećwiczyć kopiowanie plików z lokalnego systemu na zdalny, oraz w drugą stronę. Pomiędzy systemami uniksopodobnymi służy do tego celu tekstowe program scp realizujący szyfrowane kopiowanie plików przez sieć. Używa on tych samych algorytmów i kluczy szyfrowania co ssh.

         scp program.c zbychu@diablo.kcir.pwr.edu.pl:~/programy/
         scp zbychu@diablo.kcir.pwr.edu.pl:~/programy/program.c .
       

   Na Windowsie do kopiowania plików można zainstalować sobie okienkowy program implementujący protokół scp, taki jak pscp.

5. (OPCJONALNE - TYLKO DLA ZAINTERESOWANYCH) W przypadku posiadania na lokalnym komputerze systemu okienkowego X Window jest możliwe odpalanie zdalnych aplikacji okienkowych.

   Na Windowsach można uruchomić program zwany serwerem X Window, który pozwala wyświetlać okna zdalnych aplikacji okienkowych z uniksów. Przydatna może okazać się instrukcja: http://diablo.kcir.pwr.edu.pl/xwindow/

   Możliwość zdalnej pracy okienkowej wydaje się atrakcyjna, jednak ze względu na na typowe opóźnienia sieciowe nie jest to polecany sposób pracy. Zwykle lepiej łączyć się przez ssh i pracować zdalnie w trybie tekstowym.